Trong tháng Ramâwan những nghi lễ quan trọng mà các tín đồ Chăm Bini đều tiến hành là đi tảo mộ, dâng cơm cho tổ tiên,nghi lễ tẩy thể và nghi lễ chay tịnh diễn ra tại các thánh đường Hồi giáo (SangMagik).
1. Nghi lễ tảo mộ
Vào tháng Ramâwan, các gia đình ngườiChăm Bini tổ chức đi tảo mộ ở các nghĩa trang của dòng tộc. Lễ vật mang đi cúngtảo mộ gồm có trầu cau, trái cây, bánh ngọt, thuốc lá và nước trà.v.v. Sau mộtthời gian dài những nấm mộ đất không được chăm sóc, cỏ mọc đầy, trời mưa và nắnggió làm san lấp bề mặt của ngôi mộ nằm sát liền kề nhau. Do đó, khi đến tảo mộ công việc đầu tiên là làm sạch cỏ, vun cát cao lên thành từng dãy hàng mộ ngaythẳng. Chức sắc Po Acar đổ nước thánh tẩy lên từng viên đá trên hàng mộ.
Nhữngngười đàn ông đã học qua lớp kinh kệ ngồi trước hàng mộ đọc kinh cầu nguyện, thỉnhmời ông bà, tổ tiên đã khuất về nhà để con cháu cúng kính. Những người phụ nữ khi đi tảo mộ đều mặc áo dài trắng, quắn khăn Brem trắng trên đầu, con cháu trong tộc họ nằm lạy ông bà tổ tiên khấn nguyện cầu an. Một gia đình có thể đi tảo mộ ở nhiều nghĩa trang khác nhau, có nơi rất xa với khu vực làng đang sinh sống hiện tại. Nhưng, họ vẫn phải cố gắng đi thăm viếng hết các nghĩa trang của dòng tộc. Đó là một ứng xử văn hoá của người Chăm, một nghĩa cử cao đẹp tưởng nhớ về tổ tiên trong tháng Ramâwan.
2. Nghi lễ dâng cơm
Trong mỗi gia đình người Chăm Bini vàotháng Ramâwan đều có bố trí một không gian thiêng liêng dùng làm nơi nghỉ ngơicho tổ tiên. Thông thường, người ta chuẩn bị một tấm phảng trên đó có đặt cái gối, cơi trầu, ấm nước trà, trái cây và bánh ngọt .v.v.Trước khi dâng cơm một người đàn ông lớn tuổi thay mặt cho gia đình cúng gia tiên, rót rượu khấn mời ông bà tổ tiên. Lễvật cúng gia tiên rất đơn giản chỉ có gỏi,thịt gà luộc, rượu, trầu cau, bánh trái. Nghi lễ dâng cơm do chức sắc Po Acar thực hiện hoặc một người đàn ông lớn tuổi cũng có thể làm đại diện cho gia đình dâng cơm. Các món ăn dâng lên cho tổ tiên gồm có hai phần lễ vật mâm chay và mâm mặn.
- Mâm chay: có chè, sôi, chuối, bánhtét và bánh sakaya.
- Mâm mặn: có cơm canh, thịt gà luộc, canhgà.
Lần lượt người ta thỉnh mời từng vị tổ tiên đến hưởng lễ vật. Những đại gia đình nào có đông tổ tiên thì việc dâng cơm kéo dài rất nhiều thời gian. Vì, người ta sẽ phải thỉnh mời từng vị một và mỗi lần dâng lễ gồm có 1 món ăn chay và 1 món ăn mặn. Lúc dâng cơm thì người phụ nữ, con cháu chấp tay lên đầu cầu nguyện, xin tổ tiên phù hộ độ trì cho gia đình luôn luôn khỏe mạnh, làm ăn phát tài, gia đình đoàn kết, có được cuộc sống ấm no và hạnh phúc. Khi đã thỉnh mời và dâng cơm xong, người ta đốt trầm hương và đọc kinh kết thúc buổi lễ dâng cơm.
3. Nghi thức tẩy thể
Người Chăm rất đề cao sự tinh khiết của cơ thể, trong suốt một năm con người có thể không giữ được sự thanh sạch của thân thể và tâm hồn. Do đó, trước khi vào thánh đường (Sang Magik). Tất cả, các tín đồ người Chăm Bini đều phải làm nghi thức tẩy thể để rủ bỏ những thứ ô uế,rủi ro, bệnh tật trong năm cũ nhằm mục đích “tống cựu nghinh tân” cầu mong một năm mới nhiều may mắn sẽ đến.
Nghi thức tẩy thể do một người lớn tuổi thực hiện cho các thành viên trong gia đình. Họ dùng nước trong đó có pha cát lồi,lần lượt từng người một từ người cao tuổi đến em bé lấy nước rửa mặt 3 lần làmthanh sạch cơ thể. Khi đã thực hiện nghi thức tẩy thể các tín đồ mới được phépđi đến các thánh đường để dâng lễ vật và cầu nguyện.
4. Nghi thức chay tịnh của các chức sắc Po Acar
Hồi giáo Bini là một tín ngưỡng-tôngiáo bản địa đặc trưng của người Chăm ở Ninh Thuận và Bình Thuận. Song song, vớiviệc tôn thờ đấng tối cao Allah, người Chăm Bini còn thờ phụng tổ tiên. Vì vậy,các nghi thức chay tịnh của cộng đồng người Chăm có nhiều chi tiết khác biệt so với Islam giáo ở khu vực Đông Nam Á và trên thế giới. Nếu như các tín đồ Islam giáo thế giới phải thực hành chay tịnh suốt tháng Ramadan (người Chăm gọi tháng Ramâwan) thì đối với cộng đồng ngườiChăm nghĩa vụ thực hành chay tịnh chỉ dành cho các bậc chức sắc tôn giáo. Thậm chí, các chức sắc Chăm Bini cũng chỉ thực hành chay tịnh vào ba ngày đầu, những ngày còn lại họ vẫn sinh hoạt bình thường trong thánh đường. Tuy nhiên, các chức sắc cũng phải kiêng cữ như không được lao động nặng, không được phép về nhà, không được phép sinh hoạt vợ chồng.
Trong 15 ngày đầu thực hành chay tịnh,gia đình của các chức sắc không được phép sát sinh, giữ hoà khí trong lời ăn tiếngnói. Bước sang ngày thứ 16, thì nhịp sống của các gia đình mới trở lại bình thường.Trong suốt thời gian tháng chay tịnh, các gia đình phân công nhau luân phiên dâng cơm và lễ vật cho các chức sắc. Những tín đồ khắp nơi đến thăm viếng nhau, khi đi họ mang theo trầu cau dâng cúng cho thánh đường. Nhân dịp này, các chức sắc được các tín đồ cúng dường bằng hình thức dâng gạo hoặc biếu lễ bằng tiền mặt.
Tháng Ramâwan của cộng đồng Chăm Binilà một nét sinh hoạt tín ngưỡng-tôn giáo. Các tín đồ dâng cơm cho tổ tiên, cácchức sắc thì thực hành chay tịnh, chỉ được phép ăn uống khi mặt trời đã lặn, mọi sinh hoạt cá nhân đều diễn ra tại thánh đường trong suốt một tháng chay tịnh. Ngoài việc giúp đỡ các tín đồ dâng lễ vật, các chức sắc gặp nhau bàn bạc về kinh kệ, tìm hiểu và truyền thụ giáo lý. Khi kết thúc tháng Ramâwan chủ trì của thánh đường sẽ tấn phong cho các chức sắc lên các bậc hàng giáo phẩm cao hơn.Thông qua mùa lễ hội Ramâwan, người Chăm bảo tồn những giá trị văn hoá của dân tộc như trang phục lễ hội, ẩm thực, ứng xử cộng đồng. Đồng thời giáo dục thế hệ trẻ “sống tốt đời đẹp đạo”, phấn đấu trong học tập và lao động góp phần xây dựng Nông thôn mới ngày một khởi sắc ởcác làng Chăm./.
Bá Minh Truyền